ÖZEL GÜVENLİK SEKTÖRÜNÜN TÜRKİYE’DEKİ ROLÜ
30 Kasım 2020 13:00
Güvenlik gereksinimi topluluk olarak yaşayan insanların en temel gereksinimleri arasında
yer almaktadır. Toplumlar binlerce yıldır güvenlik gereksinimlerini karşılamak amacıyla çeşitli
kurum ve kuruluşlar oluşturmuşlar ve kendi zamanlarının gereksinimlerine göre bu kurum ve
kuruluşları biçimlendirmişlerdir. Genel olarak güvenlik hizmetleri kavramı ile hukukun
uygulanması ve düzenin sağlanması anlatılmak istenir. Hukukun uygulanması kavramı içine
işlenmiş suçların aydınlatılması, suçluların ceza adalet dizgesine teslim edilmesi, işlenmekte
olan suçlara müdahale edilmesi ve hatta Güvenlik hizmeti, toplum yaşamındaki yeri
açısından büyük önem taşıyan bir kamu hizmetidir. Güvenlik gereksinimi, insanın bedeninin
canlı kalması için gereken gereksinimleri olan ve fizyolojik olarak adlandırılan
gereksinimlerden sonra ikinci sırada gelir. Maslow, gereksinimler hiyerarşisini şöyle yapar:
Fizyolojik gereksinimler, güvenlik gereksinimi, toplumsal/sosyal gereksinimler (sevmek,
sevilmek gibi), saygınlık gereksinimi ve bağımsızlık gereksinimi. Buradan da anlaşıldığı gibi,
güvenlik hizmeti, topluma sunulması gereken önemli bir kamu hizmetidir, çünkü insanların en
önemli gereksinimlerinden biri olan “güvenlik” gereksinimini karşılamaktadır. Güvenlik
kavramı, Anayasa ve yasalarla çerçevesi çizilen sınırlar içinde, birey ve toplumun yaşamını
sürdürebilmesi, varlığını devam ettirip kendini geliştirebilmesi durumunu anlatmaktadır. Bu
durumun korunup sürdürülebilmesi isini yerine getirenlerin sunduğu hizmeti de “güvenlik
hizmetleri” olarak adlandırıyoruz
Güvenlik ile ilişkili kavramları açıklayacak olursak (Emniyet Genel Müdürlüğü, 2012);
Özel Güvenlik Görevlileri: Özel Güvenlik Görevlileri; Genel kolluğun sorumluluğunda
bulunan ve özel güvenlik komisyonunun kendisine tanıdığı alanda, daha çok suç önleme
faaliyeti yapmakla görevlidir. Sadece özel güvenlik alanı sınırları içerisinde görevli ve
yetkilidir. Yetkileri; suçüstü halinde herkesin kullanabileceği türden yetkilerdir. Yapmış olduğu
tüm arama ve kontrolleri, elektronik sistem ve cihazlarla yapmak zorundadır, elle arama
yapamaz. Toplu ulaşım yerlerinde ve kültürel ve sosyal etkinliklerde kimlik sorabilir. Görev
alanında meydana gelen adli olaylara müdahale eder; gerektiğinde zor kullanır (Medeni
Kanun Md.981, Borçlar Kanunu Md.52, TCK Md.24-25, CMK Md.90) Olay yerini, sanık, tanık
ve mağdurları muhafaza eder; genel kolluğun olay yerine intikali ile genel kolluğun emrine
girer
Özel Güvenlik Şirketleri: Valiliklerden Özel Güvenlik izni almış olan kişi, kurum ve
kuruluşlara silahlı / silahsız özel güvenlik hizmeti veren ve özel güvenlik görevlilerini istihdam
eden ticari tüzel kişiliklerdir. Şirketlerin özel güvenlik alanında faaliyette bulunması İçişleri
Bakanlığının iznine tâbidir. Faaliyet izni için;
- Şirket hisselerinin nama yazılı olması,
- Faaliyet alanının münhasıran koruma ve güvenlik hizmeti olması,
- Yabancı kişilerin özel güvenlik şirketi kurabilmesi ve yabancı şirketlerin Türkiye’de özel
güvenlik hizmeti verebilmesi mütekabiliyet esasına tâbidir.
Ülkemizde artık kamu kurum ve kuruluşlarında, bankalarda ve diğer şirketlerde, market ve
mağazalarda, okullarda ve üniversitelerde, hastanelerde, parklarda ve eğlence mekânlarında
basta olmak üzere birçok alanda geçmişte pek rastlanılmayan özel güvenlik görevlileri boy
göstermektedir. Özel güvenlik sektörü yasal yapının uygun hale getirilmesi ile birlikte
Ülkemizde de hızla büyümeye başlamıştır. Daha önceleri akla getirilmesi güç olan askerlik
şubeleri ve Danıştay gibi pek çok kritik alan artık özel güvenlik şirketlerince korunmaya
başlamıştır.
Doç. Dr. C. Gazi UÇKUN,
Öğr. Gör. Asiye YÜKSEL,
Öğr. Gör. Barış DEMİR.
İstanbul Merkez Ofis
Barbaros Hayrettin Paşa Mah. E5 Yan Yol Üzeri 1992.Sok. No:16/255 VetroCity Residence, 34522 Esenyurt/İstanbul, Türkiye